2022

Poznaj CITIZENPLAN bliżej

kontakt@citizenplan.pl

Rok wydania: 2020

Wydawca: Fundacja Terytoria Książki

Dystrybucja: wydawnictwo słowo/obraz terytoria

Słowa kluczowe: architektura krajobrazu, historia urbanistyki, mobilność, założenia parkowe, fortyfikacje

Książka „Planty, promenady, ringi. Śródmiejskie założenia pierścieniowe Gdańska, Poznania, Wrocławia i Krakowa” autorstwa Łukasza Bugalskiego to niezwykle przenikliwe i rzetelne studium wielowiekowych procesów urbanistycznych zachodzących w miastach, których wspólnym mianownikiem są założenia pierścieniowe. Publikacja ta, pomimo swojego pierwowzoru w postaci rozprawy doktorskiej Autora, zdecydowanie wybiega poza grono odbiorców akademickich. Poza walorami pracy naukowej (wnikliwego studium historycznego badanych procesów, odwołań do literatury oraz zebranego niezwykle bogatego materiału archiwalnego), książka ta odnosi się także do będących przedmiotem licznych dyskusji obecnych trendów zachodzących w miastach. Co szczególnie interesujące, Autor formułuje w niej ciekawe i bardzo trafne spostrzeżenia dotyczące potencjału tzw. kopenhagizacji na zachowanie historycznych struktur urbanistycznych.

„Stopniowe — choć bardzo powolne — odchodzenie od modelu mobilności właściwego dla teorii funkcjonalizmu i późnego modernizmu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku widać także w miastach współczesnej Polski i być może wreszcie obejmie również ich założenia pierścieniowe. Kopenhagizacja tych zespołów urbanistycznych mogłaby przywrócić im wartość jako ważnej przestrzeni publicznej, poszerzając jednocześnie atrakcyjne obszary zespołów staromiejskich i śródmiejskich wielu miast współczesnej Polski.”

Studium czterech przypadków – Gdańska, Poznania, Wrocławia i Krakowa, Autor poprzedził analizą kontekstu historycznego oraz teoretycznego - procesów defortyfikacji miast europejskich oraz ujęcia struktury urbanistycznej miast jako dziedzictwa kulturowego. Łukasz Bugalski opierając się na typologii założeń pierścieniowych Bernatzky’ego zaproponował jej nowe ujęcie. Jej nowe elementy odnoszą się do procesów zachodzących w polskich miastach wynikających m.in. przekształceń tkanki urbanistycznej w wyniku działań wojennych, działalności tzw. polskiej szkoły konserwatorskiej, wpływu funkcjonalizmu i późnego modernizmu na kształtowanie miast oraz roli tzw. kopenhagizacji, i związanej z nią przemian trendów transportowych, na obecny kształt założeń pierścieniowych w badanych miastach.

W wyniku przemian, jakie zaszły na stelażu historycznych założeń pierścieniowych stanowiących niewątpliwie rolę terenów zieleni, książka ta wydaje się być w kontekście przemian zachodzących po 1945 roku przede wszystkim dedykowana problemowi (niestety niezwykle negatywnego i nieodwracalnego) wpływu priorytetyzacji transportu indywidualnego na obecny kształt struktury przestrzennej miast.

Niezwykle bogaty materiał graficzny, jaki został zebrany przez Autora sprawia, że książkę można przeglądać niczym album, a dzięki syntetycznym podsumowaniom pomaga ona zrozumieć procesy przekształceń urbanistycznych miast i przyczyny utraty ich walorów historycznych. 

"Na przykładzie założeń pierścieniowych widać więc bardzo wyraźnie, że decyzje dotyczące

przyszłości przestrzeni publicznej miast współczesnej Polski podejmować należy

na podstawie rzetelnej wiedzy o ich przeszłości. Dopiero świadomość kontekstu,

w jakim powstawały, a następnie przekształcały się założenia pierścieniowe,

pozwala na podjęcie właściwych decyzji co do kierunku ich rozwoju w przyszłości."

Podczas 14. Targów Książki Akademickiej i Naukowej ACADEMIA przyznano książce wyróżnienie specjalne dla najlepszej publikacji akademickiej i naukowej. W książce Łukasza Bugalskiego doceniono zarówno aspekt merytoryczny i dydaktyczny, jak i harmonię estetyczną, kojarzącą elementy merytoryczne i techniczne książki.

Książka do nabycia na: https://terytoria.com.pl