2022

Poznaj CITIZENPLAN bliżej

kontakt@citizenplan.pl

Rok wydania pierwszego: 1991

Wydawnictwo: The University of Chicago Press

Bent Flyvbjerg ponad trzy dekady temu napisał przełomową książkę o relacjach władzy w procesach decyzyjnych w planowaniu przestrzennym. Jednak tak naprawdę, to realia Duńskiego miasta Aalborg same zapisały strony tej książki pokazując, jak złożonym, nie tyle technicznie co decyzyjnie, procesem jest planowanie przestrzenne. Tym trudniejszym, gdy w grę wchodzi dostęp do mediów, retoryka oraz kształtowanie wyobrażenia o rzeczywistości zgodnie z interesami układów funkcjonujących w systemie miejskim.

Studium przypadku do przełożenia na polskie realia

Książka jest wyjątkowym, wieloletnim studium przypadku procesu przebudowy centrum Duńskiego miasta Aalborg. Przebudowy, która została zainicjowana w 1977 roku z hasłami, które towarzyszą wielu wzorcowym w dzisiejszych czasach projektom miejskim – ograniczenia ruchu w centrum miasta, zachęcania mieszkańców do korzystania z transportu publicznego, redukcji hałasu, czy ożywienia przestrzeni publicznych. Niestety, to, co było ideą, przez dziesięciolecia wyłącznie ideą pozostawało. Wraz z kolejnymi wersjami projektu, pojawiały się kolejne głosy sprzeciwu – szczególnie ze strony Izby Przemysłowo-Handlowej, której interesy były szczególnie wyraźne w centrum miasta, jednakże odbiegały one od innowacyjnych idei planistycznych urzędu miasta i wiązały się m.in. z dążeniami do zachowania priorytetu komunikacji indywidualnej w centrum.

Autor przeprowadził analizę studium przypadku Aalborg na gruncie filozofii – odwołując się m.in. do Machiavellego, Kanta, Bacona, Nietzschego, czy Foucaulta. Dzięki temu doskonale udało mu się pokazać, że to, co miało miejsce w Aalborg – nie było odosobnionym przypadkiem, a sytuacją, która swoje podwaliny miała w procesach i mechanizmach, o których pisali wspomniani myśliciele. Dla Flyvbjerga Aalborg było niczym Florencja dla Machiavellego – polem do obserwacji procesu władzy, o tyle ciekawym, że mającym swoje odzwierciedlenie w procesie typowym dla wielu europejskich miast, które pragną być bardziej przyjazne mieszkańcom, mniej szkodliwe dla środowiska, a przede wszystkim odzwierciedlać potrzeby społeczeństwa, a nie interesariuszy, którzy najlepiej opanowali sztukę perswazji.

Książka, chociaż napisana przez urbanistę reprezentującego środowisko akademickie, to mająca wyraźne praktyczne wartości. Polecić ją mogę zarówno przedstawicielom władz, jak i urbanistom, a także przedstawicielom mieszkańców i organizacjom pozarządowym. 

Inne artykuły